Ahzab Suresi 1. Ayet

Bütün peygamberler gibi son peygamber de Allah’a itaatsizlikten sakınır, O’nun vahyettiğine herkesten önce ve en kâmil bir şekilde uyar, yalnızca rabbine güvenir ve dayanır; bunlar Allah Teâlâ’nın peygamberlerinde yarattığı özelliklerdir. Sûrenin bu emir ve tavsiyelerle başlaması, Hz. Peygamber’den, o zamana kadar yapmadıklarını yapmasını istemeye yönelik değildir. Aşağıda gelecek olan Ahzâb Savaşı, bu savaşta münafıkların, meâlindeki çeviriye göre “gizli inkârcılar”ın (münafıklar) kurduğu tuzaklar, yaydıkları yalanlar, karalamalar, Mekkeli müşriklerle yani “açık inkârcılarla” kurdukları iş birliği, oluşturdukları ortak güç, her vesile ile Hz. Peygamber’e verdikleri eza, çektirdikleri mânevî işkence karşısında onu ve ümmetini dayanıp direnmeye hazırlamak, olacaklar konusunda uyarmak maksadıyla sûrenin başında bu emir ve tavsiyelere yer verilmiştir.

Benzer mesaj: Ahzâb 33:48.  

[435] Ahzâb sûresi hakkında genel bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XV, 239.  

1- Allah'ın buyruklarını uygulamada ödünsüz ol. 2- Kâfirlerin ve münafıkların arzularına uyma, onlara ödün verme.  

Hendek savaşı, Benî Kureyza savaşı, peygamberimizin Zeyneb ile evlenmesi olaylarından bah-seden sûre sosyal hayatla alakalı evlilik, boşanma, evlat edinme, evlatlığın hanımıyla evlenme gibi mesele-lere hükümler getiriyor. Peygamber hanımlarının dünya hayatı ve nimetleriyle; Allah, Allah Rasûlü ve ahiret arasında seçim yapmaları teklif edilerek aile hayatındaki reform bizzat peygamberin evinde başlamakta ve tüm kadınların cahiliyye dönemi kadınları gibi açılıp saçılarak sokaklara dökülmemeleri emredilerek, vakarla evlerinde oturmaları ve yabancı erkeklerle konuşurken dikkatli olmaları da emredilmektedir. Ziyaret ve da-vetlerdeki âdâb-ı muâşeret kaideleri de belirtilerek müslüman kadının dış kıyafeti belirlenerek sûre son bul-maktadır.  

1.Cuveybir`in Abdullah bin Abbas (r.a.)`tan rivayet ettiğine göre Mekke`de müşrikler Resulullah (a.s.)`a davasından dönmesini teklif ederek karşılığında mallarının yarısını vereceğini teklif ettiler. Medine`de de müşrikler ve yahudiler davasından dönmemesi halinde kendisini öldürecekleri tehdidinde bulundular. Bu ayeti kerime de bu konuda indirilmiştir.  

[1] Medine'de nazil olmuş (73) âyettir.  

(Medine’de nazil olmuştur ve 73 ayettir. “Ahzab”, “hizb”in çoğuludur. Topluluk, gurup, bölük, parti gibi manalara gelir. Her gün alışıldık olarak devam edilen dua demetine, Kur’an cüzünün dörtte birine de hizip denir. Bu surede, Müslümanlara karşı savaşmak üzere birleşen Arap kabilelerinden bahsedildiği için, bu isim verilmiştir. Rivayete göre, bir takım ileri gelen müşrikler “Uhud” savaşından sonra Medine’ye gelmişler, münafıkların lideri Abdullah b. Übeyy’in evine misafir olmuşlardı. Hz. Peygamber bunlara, kendisiyle görüşmek üzere aman vermişti. Bu görüşme esnasında Resûlullah’a, “Sen bizim taptıklarımızı diline dolamaktan vazgeç, “onlar menfaat sağlayabilir, şefaat edebilir” de, biz de seni Rabbinle baş başa bırakalım” dediler. Orada bulunan Müslümanların canları sıkıldı, onları öldürmek istediler. Bunun üzerine, Resûlullah’ın şahsında müminlerden verilmiş olan amanın bozulması konusunda Allah’tan korkmalarını ve küfre sapanlar ile münafıkların sözlerine boyun eğmemelerini isteyen ilk ayet nazil oldu.)  

Medîne döneminde, hicretten 5-6 yıl sonra indirilmiştir. Adını, yirminci ayetinde geçen “ahzâb: gruplar, kabîleler” kelimesinden almıştır. 73 ayettir.  

1 Kâfirler ile ilgili olarak Bk. (Bakara: 89)2 Münafık: Gerçek anlamda iman etmeyip, dışından Müslüman görünen, çeşitli sebeplerden dolayı ve menfaati icabı kendini Müslüman göstererek Allah’a, Rasûlüne ve mü’-minlere düşmanlığını gizleyen kimse demektir. “Nifak, kalpte olursa küfür, amelde olursa suçtur” (Kurtubî). Bu bakımdan, münafıklardaki nifak hâli îtikâdî ve amelî olarak iki grupta toplanır. 1. İtikâdî nifak: Dünyada Müslüman muamelesi görüp, âhirette inançsızlığı ortaya çıkınca kâfirlerden daha kötü muâmeleye tâbî tutulmasına sebep olacak olan nifak halidir. Kur’an insanları mü’min, kâfir, münafık olmak üzere üç grupta toplar (Bakara: 1-20) ve insanların en kötüsü olanı şeklinde tarif edilen münafıkların şu özelliklerinden söz eder: İslâm toplumu içinde fesatçıdırlar. (Bakara: 9-13) Müslümanların inandıkları gibi inanın, denilince; “biz de o beyinsizlerin inandığı gibi mi inanacağız?” diye itiraz ederler. İnananlarla yan yana gelince de; “sizinle beraberiz” derler. Fakat reisleri ve şeytanlarıyla baş başa kalınca; “biz onları aldattık” diye alay ederler. (Bakara: 13-15) Namaza da üşene üşene kalkarlar. (Nisâ: 142-143). İnsanları Allah yolundan döndürmek için yalan yere yemin ederler. (Mücadele: 14, Münâfıkûn: 2) Allah’ı unutup cimrilik yaparlar (Tevbe: 67), sıkışınca fitneye düşerler (Ankebût: 10), olayların akışı münafıkların lehine gibi ise, itaatla koşa koşa Peygamber’in yanına gelirler, (Nûr: 49) Bunlar zâhiren îman edip kalpleriyle kâfir olanlardır. (Münafıkûn: 3) Onlar ebedî Cehennemliktirler. (Tevbe: 67-69). Kötü sözlerin Müslümanlar arasında yayılmasını isterler. (Nûr: 19) Kur’an âyetleriyle alay ederler. (Nisa: 140) Cihaddan kaçarlar. 2. Amelî Nifak: Bazı tutum ve davranışlarıyla itikadî nifaka kısmî bir benzeyiş içinde bulunmakla beraber, inançlarında açık bir nifakın söz konusu olmadığı Müslüman kişilerin durumudur. Hadislerde geçen münafık türü ahlâkî yönden olan nifakı vurgulamaktadır. Meselâ: “Münafığın alâmeti üçtür: Konuştuğu zaman yalan söyler, vadettiğinde vaadinden döner, kendisine bir şey emanet edildiğinde emanete hıyanet eder” (Tirmîzî) hadisi îtikâdî nifaka yaklaşılmaması için alınan tedbirler ve tembihler mahiyetindeki emirlerdir. Zîra amelî nifak çoğalınca ileride Müslümanın îtikâdî nifaka yaklaşma tehlikesi doğabilir. 3 Ebû Süfyân ve İkrime, Uhud savaşından sonra Medîne’ye gelerek, Abdullah b. Übey’in evine misafir olurlar ve Peygamberimiz de onlara sadece görüşmeleri konusunda güvence verir. Bu adamlar, Peygamberimize yanında Ömer b. Hattap varken: “Bizim putlarımızın aleyhinde konuşma, hattâ onların şefâat edeceklerini söyle, biz de senin dinine karışmayalım” derler. Bunun üzerine Hz. Ömer, “Ey Allah’ın Rasûlü izin ver de şunları öldüreyim”der. Peygamberimiz güvence verdiğini söyleyerek, buna müsaade etmez ve onları Medîne’den kovar. Bu olay üzerine de bu âyet indirilir. (Vâhidî)  

[3710] Allah Rasûlüne doğrudan hitap eden bu âyeti, nübüvvet ailesinden söz eden “tüm nebîlerden söz almıştık; senden, Nûh’tan, İbrahim’den, Musa’dan ve Meryem oğlu İsa’dan” şeklindeki 7. âyetle birlikte düşünmek gerekir. [3711] Aslında yapılması serbest olan bir davranıştan sırf toplumsal baskıdan çekinerek vazgeçmek ve o kolektif yanlışı sorgulamamak, bu ilâhî uyarının gerekçesini oluşturmaktadır. Benzer bir durum üzerine nâzil olan Tahrim sûresinin girişi ile bu sûrenin girişi arasındaki yakınlık dikkat çekicidir.  

[1] Kafirler,kendilerini doğrulara kapatanlar. [2] Münafıklar, içi kafir dışı mümin olanlar  

3666 The fifth year A.H. was a critical year in the external history of early Islam, and this Surah must be read in the light of the events that then took place. As explained in the Introduction, the Grand Confederacy against Islam came and invested Madinah and failed utterly. It consisted of the Makkan Unbelievers, the desert Arabs of Central Arabia, the Jews previously expelled for treachery from Madinah, the Jews remaining in Madinah, and the Hypocrites led by 'Abd Allah ibn Ubayy, who have already been described in 9:43-110. Their bond of union was the common hatred of Islam and it snapped under the reverses they met. It is important to note three points. (1) The Jews as a body now lost their last chance of bearing the standard of Islam: the best of them had already accepted the renewal of Allah's Message. (2) A definite status was given to the Prophet's household, after the slanders on 'A'ishah had been stilled (24:11-26), and the true position of the Mothers of the Believers had been cleared. (3) A further exposition of the purity of sexual relations was given, based on the story of Zaynab, the "Mother of the Poor". These points will be referred to in later notes.