Enbiyâ Suresi 1. Ayet

Yüce Allah dünyayı, hayatı ve ölümü imtihan için yani kimin daha güzel işler yapacağını ortaya çıkarmak için yaratmış, dünyada insana sayılamayacak kadar çok nimet vermiştir. Bu nimetlerin karşılığında ondan kendisine şükretmesini, emirlerine itaat edip yasaklarından sakınmasını istemektedir. Âyet-i kerîmede, insanların bu nimetlerden bir gün hesaba çekileceği ve o günün yaklaştığı haber verilerek uyarılmakta, o gün için hazırlıklı olmaları istenmektedir. Ancak imtihan için yaratılan insanoğlu, bu uyarılara rağmen hürriyetini yanlış yönde kullanarak nefsinin isteklerine uyup gerçeklere sırt çevirebilmekte ve kendine verilmiş olan bu sınırlı ömrü gaflet içinde geçirebilmektedir. Müminin gaflette bulunması, âhiret gününe iman ettiği halde orası için gereken hazırlığı yapmadığı, günahlardan sakınmadığı, tövbe edip Allah’a kulluk görevlerinde gereken hassasiyeti göstermediği ve iyi işler yapmadığı anlamına gelir. İnkârcının gaflette bulunması ise kendini yaratan bir aşkın kudretin bulunduğunu, başı boş bir varlık olarak yaratılmış olmadığını, dünyada yaptığı iyiliklerden de kötülüklerden de sorumlu olduğunu düşünmemesi, peygamber ve ilâhî vahiy tarafından uyarıldığında da bunlara sırt çevirmesi ve kulak tıkamasıdır. Oysa hesap günü kesinkes geleceği için âyette geçmiş zaman şekli kullanılmıştır (gaflet hakkında bilgi için bk. Süleyman Uludağ, “Gaflet”, DİA, XIII, 283).

[323] Enbiyâ sûresi hakkında genel bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XII, 395.  

1- Hesap, ölümle birlikte başlamaktadır. Zira ölen insan için hesap başlamış demektir. Ölü için zaman durmaktadır. Allah'a göre ise zaten zaman diye bir şey yoktur. Ölen kimse için, kendi ölümü ile kıyametin kopması arasında zaman farkı yoktur. Deyim yerinde ise, ölmesi ile dirilmesi bir olmaktadır. Her bir insan için “vaktin yaklaşması” bu şekilde değerlendirilmelidir. Bu açıdan, bu nasıl bir vakit yaklaşmasıdır ki yüz yıllar geçmesine rağmen bir türlü gelmedi düşüncesi yanlıştır. Ölümün yaklaşması ile kıyametin yaklaşması aynı şeydir. (20/Taha, 100-104; 10/Yunus, 45; 30/Rum, 55-56)  

Sûrede Allah rasûllerinin, Allah dostlarının O’nun emirlerini insanlığın dünya ve ahiret mutluluğu-nu sağlayabilmeleri için çektikleri zulümler, fedakarlıklar, canlarını bu uğurda her an fedaya hazır olduklarını tüm bunlara karşılık istedikleri bedel Allah’ın verdiği görevi yerine getirme ve ücretlerini Allah’tan beklemek olduğunu görüyoruz. İnsanları Allah’ın yoluna getirememe ve yine de kalplerinde Allah’a karşı bir sorumluluk ve hüzün… Sûre bu mübarek insanları verdikleri uğraşı ve olayları anlatırken tüm insanlığa sonsuza dek ge-çerli olacak mesajları anlatır. Uymayanların akıbetlerini de kıyamet ve diriliş sahneleriyle canlandırır ki, so-nucu başından belli olan karşı gelmeye şimdiden bir tedbir olsun ve insanlar doğru yolda yürüsünler ki, zara-ra uğrayanlardan olmasınlar.  

bk. Kur’ân-ı Kerim, 16:1; 54:1.  

Ayette geçen “hesap görme vakti” sadece hesap vermeyi anlatmıyor, aynı zamanda hesabın arkasından gelecek olan acıyı da anımsatıyor. İnsanın dünyadaki hesabıyla ahiretteki hesabı çok farklıdır. Dünyada haksızlık yapanların bir gün aynı haksızlıkları yaşayacakları cari bir sünnettir. Tarihe bakıldığı zaman bu sünnetin işlediği çok açık bir şekilde görülmektedir. Hesabın ahiret boyutu ise çok daha farklıdır. Bu konuda Allah’ın rahmetinin hangi yönde tecelli edeceğini bizim bilmemiz mümkün değildir. Ancak bildiğimiz bir şey var ki, o da dünyaya kıyasla ahiretteki hesabın çok daha ağır olacağıdır.  

[1] Mekke'de nâzil olmuş (112) âyettir.  

(Mekke’de nazil olmuştur ve 112 ayettir. Başka konular yanında bilhassa bazı peygamberler ve onların kavimleriyle olan münasebetlerinden bahsettiği için “Enbiya” (peygamberler) suresi adını almıştır.)  

Mekke döneminin sonlarına doğru, İbrahim sûresinden hemen sonra indirilmiştir. İçinde birçok Peygamberin kıssası anlatıldığı için “Peygamberler” anlamına gelen “enbiyâ” adını almıştır. 112 ayettir.  

1 Bakalım bu vurdumduymazlıkları daha ne kadar sürecek…  

[2673] Âyetle ilgili bir değerlendirme için sûrenin girişine bakınız.  

2662 Every minute sees them nearer to their doom, and yet they are sadly heedless, and even actively turn away from the Message that would save them.