Müzzemmil Suresi 1. Ayet

Hz. Peygamber, Hira mağarasında ibadetle meşgul iken ilk vahyin gelişi sırasında Cebrail’i aslî suretiyle görmüş, çok heyecanlanmış ve korkuya kapılmıştı. Evine gelerek eşi Hz. Hatice’ye “Zemmilûnî-beni örtün” demiş ve örtünüp yatmıştı. Son âyeti hariç bu sûre bu olay üzerine inmiştir.  

Hadis kaynaklarında anlatıldığına göre Hz. Peygamber Hira mağarasında ilk vahyi aldığında bu olaydan fevkalâde etkilenmiş, doğruca evine gidip eşi Hz. Hatice’ye, “Beni örtün, beni örtün!” demiş; onlar da üzerine bir örtü örtmüşler, korkusu geçip rahatlayıncaya kadar bu şekilde kalmıştır (bk. Buhârî, “Bed’ü’l-vahy”, 3, 7; Müslim, “Îmân”, 252, 255). İşte 1. âyetteki “müzzemmil” kelimesi onun bu halini ifade etmektedir. Hz. Peygamber örtüsüne bürünmüş bir halde dururken yine Cebrâil gelmiş ve “Ey örtüsüne bürünen!” hitabıyla başlayan yeni vahiyler getirmiştir (bk. Şevkânî, V, 364; İbn Âşûr, XXIX, 256). Bundan sonraki Müddessir sûresi de aynı sebeple gelmiştir. Çünkü bu durum bir süre devam etmiştir. Bununla birlikte “örtüsüne bürünen” ifadesine mecaz olarak, “peygamberlik kisvesine bürünen, Kur’an’a bürünen, uyumak için örtüsünü üzerine çeken, uykuya dalmış olan, kendi kendine dalıp düşünen” anlamları da verilmiştir (Şevkânî, V, 364; Esed III, 1200). 2. âyette Hz. Peygamber’e gecenin büyük bir kısmını ibadetle geçirmesi emredilmiş; 3 ve 4. âyetlerde ibadet süresinin, gecenin yarısı kadar, daha azı yahut biraz fazlası olabileceği belirtilmiştir. İleride, 20. âyette ise bu sürenin, üçte ikisine yakın, yarısı, üçte biri olarak uygulandığı bildirilmiştir. Çoğunlukla tefsirlerde gece kalkıp namaz kılmanın Hz. Peygamber’e farz olduğu, beş vakit namaz farz kılındıktan sonra da bu ödevin aynen devam ettiği bildirilmektedir. Teheccüd adı verilen bu gece namazı yükümlülüğü Hz. Peygamber’e mahsus olup ümmetinin de geceleyin kalkıp bu namazı kılmaları sünnet kabul edilmiştir (İbn Âşûr, XXIX, 258; ayrıca krş. İsrâ 17:79). “Tane tane, hakkını vererek oku” diye çevirdiğimiz fiilin masdarı olan tertîl, sözlükte “bir şeyi güzel bir şekilde sıralamak, dizmek, açığa çıkarmak ve açıklamak” anlamlarına gelmektedir. Burada Kur’an’ın açık ve düzgün bir şekilde, tane tane ve yavaş yavaş, mânası üzerinde düşünerek okunması kastedilmektedir. Bu şekilde okumak Kur’an’ı anlamaya ve mânalarını düşünmeye daha elverişli olduğu için yüce Allah böyle okunmasını emretmiştir. Hz. Peygamber’in Kur’an’ı, harflerinin hakkını vererek ağır ağır okuduğu rivayet edilir (İbn Kesîr, VIII, 276).

[687] Müzzemmil sûresi hakkında genel bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 89.[688] Müzzemmil/bürünen kelimesi hakkında bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 92-93.  

1- Bu bir deyimdir. Sorumluluk yüklenen, seslenilen, vahye muhatap olan, içine kapanıp toplumdan soyutlanan, yılgınlık gösteren” gibi anlamlara gelmektedir.  

[Not: Müzzemmil=“Zemele, mütezemmelün” kökünden: Gece kıyafetine ve örtüsüne girip rahata çekilen anlamına gelir; (kinayeli olarak ise; Yüklendiği mesuliyeti daha fazla önemsemesi gereken)demektir. Bu hitapta Aleyhissalatü Vesselam Efendimiz üzerinden biz ümmetine; kulluk ve tebliğ sorumluluğumuzu daha bir dikkat ve titizlikle kuşanmamız, rahatımızı ve kolaycılığı bırakmamız gerektiği, dolaylı biçimde ikaz ve ihtar edilmektedir.]  

Elbisesine bürünen Hz. Muhammed (s.a.a)'dir. Ey peygamberlik elbisesine bürünen, tebliğin meşakkatlerini yüklenen diye tevil edenler olduğu gibi ey bürünüp yatan anlamına geldiğini söyleyenler vardır.  

bk. el-Cami’, li-Ahkâmi’l-Kur’ân, 19:31-33.  

1.Abdullah bin Abbas (r.a.)`tan rivayet edildiğine göre vahyin başlangıcında Resulullah (a.s.) bazen korkuya kapılıyor ve bundan dolayı kendini üşüme alıyordu. Bu yüzden örtüye bürünüyordu. Bu ayeti kerimede Resulullah (a.s.)`a böyle hitab edilmesinin sebebi budur.  

 İlk vahiy geldikten sonra, Hz. Peygamber ilk kez Cebrail’i aslî şekli ile görmüş, vücudunu bir ürperti ve titreme kaplamıştı. Doğruca evine gidip eşi Hz. Hatice’ye «Beni örtün» demişti. İşte bu olayın ardından Cebrail aleyhisselâm yine kendisine vahiyle gelmiş ve Resûl-i Ekrem’e bu şekilde hitap etmişti.  

[1] Mekke'de nâzil olmuş (20) âyettir.[2] Veya nübüvvet yükünü yüklenmiş.  

(Mekke’de nazil olmuştur ve 20 ayettir. Sure, adını, ilk ayetindeki “el-müzzemmil” kelimesinden almıştır. “Müzemmil” örtünüp bürünen demektir.)  

Mekke döneminin başlarında, muhtemelen Peygamberliğin üçüncü veya dördüncü yılında indirilmiştir. Hattâ çoğu âlimlere göre Alak, Kalem ve Müddessir sûrelerinden sonra gönderilen dördüncü sûredir. Ancak sûrenin son ayeti daha sonraki yıllarda nazil olmuştur. Adını, birinci ayetinde geçen ve kâfirlerin şiddetli muhâlefetleri karşısında sarsıntıya uğrayıp karamsarlığa kapılan Hz. Peygamberin ruh hâlini dile getiren “Müzzemmil: Örtüsüne bürünen” kelimesinden almıştır. 20 ayettir.  

1 (اَلْمُزَّمِّلُ) kelimesinin aslı (اَلْمُتَزَمِّلُ)’dür. Örtüsüne bürünen örtünen, gizlenen, yük yüklenen demektir. Bu kelimenin; kinâye olarak, kaçınmak, rahata meyletmek gibi anlamları da vardır. Ancak bu kelime, kişinin o andaki durumuna iltifat için yapılan bir hitâp da olabilir. Tıpkı Hz. Ali’ye; toprak üzerinde uyumuş ve vücuduna toprak yapışmış bir halde iken, Peygamberimizin: “kalk ey toprak babası” dediği gibi. (اَلْمُزَّمِّلُ) mecâzen “Peygamberlik görevini yüklenen” anlamına da gelir. (Kurtubî, Elmalılı) Bu anlam daha uygun olduğu için tercih edilmiştir. 2 Yani, “Ey Muhammed!”  

[5374] Muzzemmilin aslı mutezemmil, “üste alınan şey” ile alâkalıdır. Muddessir de bunun aksi mânadadır: “alta alınan şey”. Zeml, iki aslî mânaya gelir: “Sırtına ağır bir yük yüklenmek” ve “ses”. Tezemmelenin karşılığı olan “üzerine elbise geçirdi”, mecazen “yük yükle(n)di” demek gibidir (Mekâyîs). Bu anlam, elbisenin/örtünün insana kattığı görece saygınlığı da kapsar. Eğer “ses” kök anlamını esas alırsak, mâna “ey kendisine seslenilen” olur. Bu kök anlamlar, tercih gerekçemizi teşkil eder. 5. âyet “ağır yük” ile vahyin kastedildiğini ortaya koyar. İniş nedeni olarak nakledilen rivayetlerde, Nebi, ilk vahyin ardından eşine dönerek “Beni örtün! Beni örtün!” demiştir. Gariptir ki bu rivayetin bazı versiyonlarında, Allah Rasûlü’ne, Hz. Âişe’nin yorganı altında yatarken bu âyetlerin geldiği nakledilir (Bkz. Zemahşerî, Nehaî’den Salebî ve Kurtubî). Bunun bir hata olduğu açıktır. Zira Hz. Âişe, ilk vahiy indiğinde, Allah Rasûlü’nün yanında olmak bir yana, en iyimser tahminle küçük bir çocuktu. Katâde (Taberî) ve Ferrâ’ya göre bu âyet, Allah Rasûlü’nün namaza hazırlık için giyinik oluşuna işarettir. Fakat bu da açıklayıcı değildir.  

Hitaptaki bu vasıf, Hz. Peygamberdeki yoğun şuura ve derin ruhî aydınlanmaya işaret etmektedir. Bundan şu anlaşılabilir: Hz. Peygamber (a.s.) uyumaya hazırlanırken üstüne örtü çekince Cenab-ı Allah ona tatlı bir üslup ile: “Artık rahat yatma zamanı geride kaldı. Ağır bir yük yüklendin, sorumluluğun büyüktür” demek istemiştir. Hz. Peygamberin müzzemmil lakabı yoktu, anlaşılan o anda yaptığı iş göz önünde bulundurularak böyle nitelendirilmiştir.  

[*] Kendine verilen görev karşısında ne yapacağını düşünüp duran.  

5754 Muzzammil: Some Commentators understand by this, "properly dressed for prayer", or "folded" in a sheet, as one renouncing the vanities of this world. Muzzammil is one of the titles of our Prophet. But there is a deeper mystic meaning in this and the address "Thou wrapped up" of the next Surah. Human nature requires warm garments and wrappings to protect the body from cold or heat or rain. But in the spiritual world these wrappings are useless; the soul must stand bare and open before Allah, in the silence of the night, but not too austerely, as the following verses show.