Tekvîr Suresi 1. Ayet

Bu ayetlerde; kıyamet gününün nasıl dehşet verici bir gün olduğunu ifade etmek ve insanları böylesine dehşetli bir gün için hazırlık yapmaya teşvik etmek üzere, altısı kıyametin başlangıcından hesap zamanına kadar, altısı da hesabın başlamasından itibaren gerçekleşecek on iki olay anlatılmaktadır: a) Güneşin dürülüp kararması. Bundan maksat ya güneşin ışığının sönmesi veya kütlesinin tamamen dağılması, bildiğimiz formunu ve işlevini kaybetmesidir. b) Yıldızların dökülüp sönmesi. Güneş ışığının sönmesi, bir kısmı parlaklığını güneşten alan diğer yıldızların da söneceğine işaret eder. Ayrıca kıyametin kopmasıyla kozmik sistem bozulunca yıldızların da birbirine çarpmak, yörüngelerinden kaymak, çekimden kurtulmak gibi gelişmelerle mevcut düzen ve işlevlerini kaybedecekleri, uzay boşluğuna saçılacakları da düşünülebilir (İbn Âşûr, XXX, 141-142; ayrıca bk. İnfitâr 82:2). c) Dağların sökülüp yürütülmesi. Bu ise yerkürede meydana gelecek olan şiddetli sarsıntı neticesinde dağların parçalanması ve yerlerinden kopup dağılması anlamına gelir (krş. Kehf 18:47; Nebe’ 78:20; Müzzemmil 73:14). Yerküredeki canlıların hayat kaynağı olan güneşin yok olmasıyla zaten burada hayatın devam etmesi mümkün değildir. d) Doğuracak develerin başı boş bırakılması. “Doğuracak develer” diye çevirdiğimiz ışâr (tekili: uşerâ) kelimesi “gebelik süresi 10 ayını doldurmuş; fakat henüz doğurmamış olan develer” anlamına gelir. Kur’an’ın indiği dönemdeki Arap toplumu bu develeri en değerli mal sayarlardı. Temsilî olarak kıyametin şiddetiyle karşılaşan insanın, böylesine değerli mallarına dahi ilgi göstermeyeceğini ifade eder (krş. Hac 22:1-2). “Doğuracak develerin başı boş bırakılması”nın mecazi bir anlatım olduğu, bununla bulutların artık yağmur yağdırmaz olacağı, bu yüzden yeryüzünde hayatın bütünüyle yok olmasına sebep olacak bir kuraklığın yaşanacağı anlamının kastedildiği yorumu da yapılmıştır (İbn Âşûr, XXX, 142-143). e) Yabani hayvanların toplanıp bir araya getirilmesi. Bu da ya kıyametin şiddetinden dolayı yabani hayvanların bile deliklerinden ve yuvalarından fırlayıp öteden beri korktukları şeyleri unutarak birbirlerinden ve insanlardan korkmadan dehşet içinde –denizlerin karalara taşması gibi– felâketin başlangıcındaki tehlikeli yerlerden çıkmaları ve daha güvenli yerlerde bir araya toplanmaları veya bu büyük felâketin tesiriyle kitleler halinde ölmeleri, cesetlerinin üstüste yığılmasıdır. “Yabani hayvanların birbirlerinden haklarını almak üzere bir araya toplanması” anlamına geldiğini söyleyenler de vardır (Şevkânî, V, 450). Nitekim bir hadiste kıyamet gününde hakların sahiplerine ödeneceği, hatta boynuzsuz koyunun boynuzludan hakkını alacağı belirtilmiştir (Müslim, “Birr”, 60; Tirmizî, “Kıyâmet”, 2). f) Denizlerin kaynatılması. Bu, şiddetli sarsıntı neticesinde yerkürede meydana gelecek olan volkanik patlaklar ve derin çatlaklardan dışarı püsküren magmanın, lav kütlelerinin deniz sularını ısıtıp kaynatması yahut dünyanın şiddetle sarsılmasının ve dağların parçalanıp yok olmasının doğal sonucu olarak denizlerin birbirine karışması ve tek deniz haline gelmesi demektir (İbn Âşûr, XXX, 143; krş. Tûr 52:6; İnfitâr 82:3). Buraya kadar anlatılanlar kıyametin kopması esnasında meydana geleceği bildirilen olaylardır. Müfessirlerin tamamına yakını bütün bunların jeolojik ve kozmik bir felâket olarak vuku bulacağını kabul ederler. Bundan sonrakiler ise kıyamet koptuktan sonra meydana geleceği haber verilen olaylardır. g) İnsanların amelleriyle birleştirilip şekillendirilmesi. Bu âyetle ilgili yorumlar şöyledir: 1. Ölüm anında bedenden ayrılmış olan ruhların kıyamet koptuktan sonra yeniden dirilirken bedenle birleşmesi. Bu yoruma göre, insanlar öldükten sonra ruhları yok olmayıp yeniden dirilme anında bedenleriyle birleşir. 2. Kıyamet gününde insanların benzerleriyle, yani müminlerin müminlerle, kâfirlerin de kâfirlerle bir araya getirilmesi (İbn Âşûr, XXX, 144). 3. Müminlerin nefislerinin hurilerle, kâfirlerinkinin de şeytanlarla bir araya getirilmesi. 4. Kişinin dünya hayatında beraber bulunduğu inanç ve zihniyet önderleriyle bir araya getirilmesi. 5. Kişinin aynı inanç ve ahlâkı, paylaştığı insanlarla bir araya getirilmesi. 6. Azgınların kendilerini azdıranlarla, itaatkârların da kendilerini itaate davet eden peygamberler ve müminlerle bir araya getirilmesi. 7. Nefislerin amelleriyle bir araya getirilmesi (Şevkânî, V, 450-451). Bize göre burada, her insanın (nefsin) dünya hayatında yapıp ettiklerini temsil eden bir duruma (şekle) veya bunlarla oluşmuş bir şekle girmesi kastedilmiş olmalıdır. Zira insanların yeniden diriltilirken günah-sevap çeşidine göre şekiller alacaklarını ifade eden birçok hadis vardır (bk. Muhammed b. Abdullah el-Hatîb et-Tebrizî, III, 1533-1535). h) Diri diri toprağa gömülen kıza hangi suçundan dolayı öldürüldüğünün sorulması. Câhiliye döneminde –nâdir de görülse– bazı Araplar kız çocuğunun olmasından dolayı utanç duydukları (bk. Nahl 16:58-59), bazıları da büyütüp beslemede sıkıntı çekmekten endişe ettikleri için (bk. En‘âm 6:151; İsrâ 17:31) onları diri diri toprağa gömerlerdi. İşte âhirette sorgulama başladığında bu katiller öldürdükleri kızlarıyla birlikte mahkemeye getirilecek ve hesaba çekileceklerdir. ı) Defterlerin ortaya serilmesi. İnsanlar öldüklerinde hesap gününde açılmak üzere amel defterleri kapanır. Hesap gününde bu defterler ortaya konduğunda herkes, dünyada iken hayır veya şer adına ne işlemişse kendi amel defterinde yazılmış olduğunu görür ve yaptıklarını hatırlar. Hesabı görüldükten sonra artık hakkında amellerine göre işlem yapılır (amel defterleri hakkında bk. Hâkka 69:19-28; ayrıca krş. İsrâ 17:13-14; Kehf 18:49). j) Gökyüzünün sıyrılıp açılması. Gökyüzü yerle birlikte (maddî evren) yok edilecek, insanın önündeki madde engeli kalkacak, madde ötesi ile yüzyüze gelmesi sağlanacaktır. Bu anlamda sema açılınca gayb âleminin gizli gerçekleri açığa çıkacak; insanların cennet, cehennem, melek vb. gayb varlıklarını hakikatleriyle tanımaları mümkün olacaktır. k) Cehennem ateşinin harlatılması. Bundan maksat yakıcılığının arttırılması, işlevine hazır hale getirilmesidir (ayrıca bk. Şuarâ 26:91). l) Cennetin yaklaştırılması. Dünya hayatını Allah’a sevgi ve saygı şuuru içinde yaşayan ve O’na itaatsizlikten sakınan kullara (takvâ ehline) cennetin yaklaştırılmasından maksat, o saadet ülkesine girme zamanının yaklaşmasıdır; bunun takvâ ehline verdiği tatlı heyecandır (krş. Şuarâ 26:90; Kaf 50:31).

[725] Tekvîr sûresi hakkında genel bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 371.[726] Kıyamet ve mahşerde yaşanacaklar hakkında bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 374-384.  

1- Işığı karartıldığı zaman.  

[1] Mekke'de nâzil olmuş (29) âyettir.[2] Ziyası kalmadığı zaman.  

(Mekke’de nazil olmuştur ve 29 ayettir. Surenin başında güneşin dürülmesinden söz edilmiş ve adını da buradan almıştır. Surenin söz dizisinde ihtiva ettiği konuya ilişkin anlamları yankılandıran ve güçlendiren mükemmel bir musiki, taklit edilemez bir ahenk vardır.)  

Mekke döneminin hemen başlarında, Tebbet sûresinden sonra indirilmiştir. Adını, birinci ayetinde geçen ve Güneş’in Kıyâmet Günü yok edileceğini anlatan “Kuvvirat: Dürüldü, söndürüldü” kelimesinden almıştır. 29 ayettir.  

1 Tekvir: Sarık sarar gibi “yuvarlamasına dürüp sarmak” ve “bohçalamak” manasınadır. Bir de bizim, “devirmek ve kürümek” dediğimiz gibi “yıkıp atmak” manasına gelir. Bazıları da Hz. Ömer’den rivayet ederek, “kör etmek körletmek” manasına olduğunu da söylemişlerdir. (Razî) Tekvîr olunmak ise, “dürülüp sarılmak veya devşirilip atılmak veya körletilmek” demek olur. Güneşin dürülmesi de çevresinin kabuk bağlayıp bir bohça gibi sarılarak ziyasının sönmesi ve körlenmesi veya güneş tutulması gibi gözden kaybolmasıdır ki bu mecazdır.  

[5586] İbn Abbas ve Mücahid’in dediği gibi, güneş içine çöküp yutan veya yutulan bir karanlık haline geldiğinde (“Azlemet, idmehallet ve zehebet”, Taberî). Bu dürülme sonucunda güneş ve diğer kozmik varlıklar bir çekirdek gibi aslına rücu edecek, sanki yeniden yaratılış bu çekirdeğin yeniden çatlatılması ile (İnfitâr) vuku bulacaktır (Bkz: 21:104). Allahu a’lem.  

(1) Veya kör edildiğinde. Takip eden âyetlerde ve sûrelerde kıyamet günüyle ilgili son derece canlı tasvirler yer almaktadır. Bugünkü bilgilerimiz ışığında bu tasvirleri pek çok şekillerde yorumlamak ve hemen hemen aynı derecede geçerli pek çok senaryo içine yerleştirmek mümkündür. Çünkü Dünya ölçeğinde olsun, yakın semâ veya evren ölçeğinde olsun, geleceğinde şüphe olmayan son günün pek çok ihtimalleri bulunmaktadır. Âyetlerdeki tasvirler ise bu ihtimallerin hepsine de elverişli durumdadır.  

5969 Verses 1 to 13 are conditional clauses, and the substantive clause is in verse 14. The time will come when nature's processes as we know them will cease to function, and the soul will only then know by self-conviction the results of its actions. With reference to an individual soul, its resurrection is its supreme crisis: the whole world of sense, and even of imagination and reason, melts away, and its whole spiritual scroll is laid bare before it. 5970 The conditional clauses are twelve, in two groups of six. The first six affect the outer or physical life of man; the last six, his inmost spiritual life. Let us take them one by one. (1) The biggest factor affecting us in the external physical World is the light, heat, and perhaps electric or magnetic energy of the sun. The sun is the source of all the light, heat, and energy, and indeed the source and support of all physical life that we know. It is the biggest factor and yet most remote from us in our solar system. Yet the sources of our inner spiritual life will be greater and more lasting, for they will survive it. The sun as the centre of our solar system also stands as a symbol of the present order of things. The physical forces, as defined in Newton 's laws of Matter and Attraction, will also break up with the break-up of the sun. Is folded up: is folded up, or twisted up, like a sheet or garment.