İnşikâk Suresi 1. Ayet

Kur’an, muhtelif âyetlerde kıyametin kopma zamanıyla ilgili bilginin Allah’a mahsus gayb bilgilerinden olduğunu, O’nun dışında, melekler dahil hiç kimsenin bu konuda bilgi sahibi olmadığını ifade ederken (meselâ bk. A‘râf 7:187; Lokmân 31:34; Fussılet 41:47); burada olduğu gibi birçok sûrede kıyametin nasıl kopacağına dair tasvirlerde bulunmakta, bir taraftan evrenin yok oluşuyla diğer taraftan da insanların bilinen bir hayattan başka bir hayata intikalleri esnasında karşılaşacakları dehşet dolu manzaralarla ilgili etkileyici anlatımlara yer vermektedir. Bu âyetlerde de kıyametin kopması esnasında göklerde ve yerde meydana gelecek değişiklikler tasvir edilerek kıyamet günü hakkında Tekvîr ve İnfitâr sûrelerinde anlatılanlar pekiştirilmektedir. Asıl maksat ise insanları uyarma ve onları şimdiden o gün için hazırlık yapmaya teşvik etmektir. 1-2. âyetlerden kıyametin kopma zamanı geldiğinde gökteki yıldızların Allah’ın emrine boyun eğerek yörüngelerinden çıkıp birbirine çarpmak suretiyle parçalanacakları anlaşılmaktadır. 3. âyette zikredilen “yerin dümdüz edilmesi” olayını İbn Âşûr (XXX, 219-220) üç şekilde açıklamıştır: 1. Derinin gerilip düzeltildiği gibi yeryüzündeki dağ ve tepelerin yok edilmesi sonucu dümdüz hale getirilmesi (krş. Tâhâ 20:105-107); 2. Şiddetli deprem sebebiyle yeryüzünde meydana gelecek olan yarılma ve lav püskürmesi gibi jeolojik değişimler neticesinde yeryüzü alanının genişlemesi; 3. Yerin küresel şeklinin bozularak uzun bir şekil alması. Bu ve benzeri değişikliklerin evrendeki genel düzenin bozulmasının doğal bir sonucu olarak meydana geleceği düşünülebilir. 4-5. âyetlerde yeryüzünde meydana gelecek bu değişiklikler sonunda yerin, içindeki ölüleri, maden ve diğer şeylerden ne varsa hepsini dışarı fırlatacağı bildirilmektedir (krş. Tekvîr 81:1-6; İnfitâr 82:1-5). 1-5. âyetlerde kıyamet tasvir edilirken “izâ” edatıyla “şöyle olduğunda” şeklinde şart cümleleri sıralanmışsa da bunların cevabı muhatabın anlayışına bırakılmıştır; tefsirlerde bu noktanın izahı için “herkes yaptığının karşılığını görecektir” veya “artık olan olmuş, işi işten geçmiştir, ondan sonra neler olacağını düşünün!” gibi mânaların takdir edildiği görülmektedir.

[737] İnşikâk sûresi hakkında genel bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 439.[738] Kıyamet ve mahşerde yaşanacaklar hakkında bilgi için bk. Bayraklı, KUR’ÂN TEFSÎRİ, XX, 441-455.  

(*) M. Abduh’tan…  

[1] Mekke'de nâzil olmuş (25) âyettir.  

(Mekke’de nazil olmuştur ve 25 ayettir. Göğün yarılmasından söz ettiği için bu adı almıştır.)  

Mekke döneminin sonlarında, İnfitar sûresinden sonra indirilmiştir. Adını, birinci ayetinde geçen ve göğün Kıyâmet Günü yarılacağını anlatan “İnşakkat: Çatladı, yarıldı” kelimesinden almıştır. 25 ayettir.  

1 Aynı ifâde için Bk. (Rahman: 37)  

[5632] İnfial kalıbının açılımıyla: “yarılma emrine boyun eğdiğinde”. Kıyamete ilişkin tüm haberler meçhul ya da mutavaat kalıbıyla gelir. Yani faile değil fiile dikkat çekilir. Bu, “aniden” (bağteten) kelimesiyle ifade edilmiştir. Sistemin içine yerleştirilmiş bir yasayla gerçekleşeceği anlamına gelir. Kun fe-yekun emri gereği, bu âlem oluş ve bozuluş âlemidir. Bozuluş ve yeniden oluş bir süreçtir. İnfitâr (82. sûre) kevn ve fesad sürecinin başlangıcını, bu âyetteki inşikak bir sonraki safhayı, tayy (21:104) ise sürecin sonunu ifade eder. Âdeta bir torbanın içinin dışına çevrilmesi gibi tasvir edilen süreç şu âyette ifadesini bulur: “mahlukat (evrenini) ilk defa nasıl yaratmışsak, onu öylece tekrar yaratacağız” (21:104).  

6031 The passing away of this world of sense to make way for a new World of Reality is here indicated by two Facts, which are themselves Symbols for a complete revolution in our whole knowledge and experience. At the beginning of S. 82 and S. 81, other Symbols were used, to lead up to the arguments there advanced. Here the Symbols are: (1) the Sky being rent asunder and giving up its secrets, and (2) the Earth being flattened out from the globe it is, and giving up its secrets (Cf. 25:25 and 50:44). See the following notes.